بی توجهی به قوانین مجازات حیوان آزاری، از مجلس ششم تا دولت یازدهم
«چند سال پیش کشاورزی در فسا الاغ
ولگردی را که وارد مزرعه اش شده و مقداری کاهو خورده بود، زنده زنده به
آتش کشید. الاغ بی چاره در همان وضعیت، چند روزی در شهر سرگردان بود تا این
که پس از چند روز با وضعی فجیع مرد. یکی از قضات متوجه می شود و به
دادستان می گوید که این شخص را دستگیر و برایش پرونده تشکیل دهد. دادستان
در ابتدا می گوید که مستند قانونی در این زمینه وجود ندارد اما قاضی به
دادستان می گوید که برای تشکیل پرونده، از اتهام "ارتکاب فعل حرام در منظر
عمومی" استفاده کند. دادستان هم با همین اتهام، پرونده را تشکیل می دهد و
نهایتا دادگاه رای جالبی در این خصوص صادر می کند. به موجب رای صادره،
محکوم عليه مکلف می شود به جای تحمل شلاق و به عنوان مجازات جايگزين، اولا
نسبت به فراگيری ۲۰ حديث از معصومين با مضامين مهربانی با حيوانات و رفتار
شايسته با آن ها اقدام کند، به مدت يک سال از کاشتن کاهو در مزرعه خود
خودداری کند و يک رأس الاغ بی صاحب را به مدت سه ماه نگهداری کرده و تغذيه وی را به عهده گيرد.»
این روایت «فرشید رفوگران» است از یکی از پرونده های آزار و اذیت حیوانات در ایران.
او وکالت برخی از پرونده های حیوان آزاری هم چون سگ کشی از طریق تزریق اسید در شیراز و کشتن سگی به نام «بابی» توسط مامور پلیس در پارک جنگلی «کوهسار» تهران را بر عهده دارد.
در قوانین ایران، مجازاتی برای آزار و اذیت حیوانات پیش بینی نشده است، هرچند پیش تر تلاش هایی در این زمینه انجام شده است؛ به عنوان مثال، در شهریور ماه امسال «معصومه ابتکار»، معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست از تهیه و تدوین پیش نویس «قانون حمایت از حیوانات خیابانی» حسب پیشنهاد فعالان محیط زیست برای ارایه به مجلس خبر داده بود. اما این پیش نویس هنوز تصویب نشده است. پیش تر نیز «جاوید آل داوود»، رییس هیات مدیره «انجمن حمایت از حیوانات» در خصوص پیش‌نویس «قانون حمایت از حیوانات» شامل ۴۸ ماده واحده گفته بود: «انجمن حمایت از حیوانات، پیش‌نویس قانون حمایت از حیوانات را با استفاده از منابع داخلی و خارجی تدوین و به مجلس ششم ارایه داد که متاسفانه به دلیل آن چه نمایندگان "عدم وجود بستر اجتماعی مناسب" عنوان کردند، موفق به دریافت امضای مورد نیاز برای قرار گرفتن در دستور کار مجلس نشد.»
به همین خاطر، وکلا برای پی گیری پرونده های آزار و اذیت حیوانات مجبور به استفاده از سایر عناوین مجرمانه هم چون «ارتکاب فعل حرام در انظار و اماکن عمومی و معابر»، «تخریب مال و تشویش اذهان عمومی» حسب مورد هستند.
رفوگران می گوید: «در پرونده سگ کشی های شیراز که حدود دو سال پیش وکالت آن را بر عهده گرفتم، از آن جا که قانون خاصی در این زمینه وجود نداشت، برای طرح شکایت خود از اتهام ارتکاب عمل حرام (منع آزار و اذیت حیوانات در اسلام) در انظار و اماکن عمومی و معابر مطابق ماده ۶۳۸ "قانون مجازات اسلامی" استفاده کردم. اگر چه این تفسیر، یک تفسیر موسع است و ممکن است با قواعد حقوق جزا سازگار نباشد. چرا که در حقوق جزا باید تفسیر مضیق به نفع متهم انجام شود. اما چون این اقدام در جامعه آثار نامطلوبی داشت، درنهایت شکایت تحت عنوان ارتکاب فعل حرام در منظر عمومی پذیرفته و رسیدگی به پرونده آغاز شد. ولی تاکنون که تقریبا نزدیک به دو سال از آن می گذرد، هنوز نتیجه ای حاصل نشده و پرونده هم چنان در دادگاه عمومی شیراز است. پرونده دیگر، کشتن سگی به نام بابی در تهران بود که در مقابل چشمان صاحبش توسط گلوله مامور نیروی انتظامی کشته شد. در این پرونده، چون سگ خانگی از بین رفته بود و این سگ مالیت داشت، این امکان فراهم شد که بتوانم از عنوان "تخریب مال" مطابق ماده ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی برای طرح شکایت استفاده کنم. البته پذیرش یا عدم پذیرش آن بر عهده دادگاه است و دادگاه نیز تاکنون در این خصوص اعلام نظر نکرده است.»
«تشویش اذهان عمومی»، عنوان دیگری است که در آخرین مورد علیه شخصی که اقدام به کتک زدن و آزار سگی در استان گلستان کرده و فیلم و تصاویر آن در فضای مجازی پخش شده بود، استفاده شد.
مبنای استفاده از این اتهام، انتشار فیلم و تصاویری بود که باعث ایجاد موجی از اعتراضات مردمی شد. در این خصوص، سرهنگ «حمیدرضا خیلدار»، فرمانده یگان حفاظت از محیط زیست پلیس ایران با اعلان خبر بازداشت شخص مزبور گفته است: «سازمان حفاظت از محیط زیست خواهان اشد مجازات فرد متخلف است چرا که او با انتشار فیلم، باعث تشویش اذهان عمومی شده است.»
او گفت که قاضی می تواند ضارب را به پرداخت جریمه سنگین یا حتی تحمل سه ماه حبس محکوم کند.
اما حیوان آزاری تا چه حد در جامعه ایران شیوع دارد و دلیل عدم تصویب قانون در این زمینه چیست؟ در این خصوص رفوگران می گوید:«تعداد موارد حیوان آزاری خیلی بیش تر از آن مواردی است که در رسانه ها یا شبکه های اجتماعی منعکس می شود. همه از آزار حیوانات عکس یا فیلم نمی گیرند. عده خیلی محدودی هستند که با فیلم گرفتن، ارضا روحی شوند و تنها برخی از این فیلم ها و عکس ها منتشر می شوند. این که چرا تا به حال در این خصوص قانون گذاری نشده است، شاید این باشد که آزار و اذیت حیوانات امری نادر بوده و یا منعکس نمی شده است. در نتیجه، قانون گذار نیازی به وضع قانون در این زمینه حس نمی کرده است. از هنگامی که شبکه های اجتماعی چون وایبر و وآتس آپ ایجاد شده اند، این موارد انعکاس بیش تری در جامعه پیدا کرده اند. اخیرا نیز سازمان محیط زیست ماده واحده ای را در این خصوص به مجلس پیشنهاد داده که ممکن است تبدیل به قانون شود. اما نکته ای که باید در این خصوص مورد توجه قرار گیرد، آن است که مساله آزار و اذیت حیوانات جنبه روان شناختی نیز دارد و نباید به این معضل تنها از منظر حقوقی نگریسته شود.»
در برخی کشورها، قوانین ناظر بر حیوان آزاری تدوین و اجرا شده اند. «مهری جعفری»، حقوق دان می گوید: «در قوانین انگلستان پیشرفتی تدریجی و بسیار مثبت در حفاظت از حقوق حیوانات و تامین رفاه آن ها مشاهده می شود. این پیشرفت به ویژه در آخرین قانونی که در سال ۲۰۰۶ با عنوان "قانون رفاه حیوانات" تصویب شده، بارز است. براساس این قانون، مصداق رفتارهای بی رحمانه با حیوانات که جرم شناخته می شوند، مشخص شده است و نیز با توجه به شدت رفتار بی رحمانه، فرد مرتکب ممکن است از جریمه های مالی تا ۵۱ هفته حبس محکوم شود.»
او با اشاره به این که داشتن سابقه کیفری در کشور انگلستان عواقب مالی، شغلی و اجتماعی بسیار سنگینی دارد و فقط با محکومیت به یک هفته حبس، شخص تاوان نسبتا سنگینی می دهد، می گوید: «حتی قبل از این قانون نیز اذیت و آزار عامدانه حیوانات در انگلستان جرم بوده است. طبق قوانین انگلستان، به طور کلی زدن حیوانات، رفتار خشونت آمیز با آن ها، ترساندن آن ها، به جنگ واداشتن آن ها با یکدیگر، جراحی آن ها بدون مراقبت های ویژه، نگه داری حیوانات در شرایط نامناسب محیطی و عدم نگه داری درست از آن ها در خانه همانند غذا ندادن و تعقیب حیوانات به منظور شکار و یا آزار آن ها جرم است.»
علاوه بر این، در انگلستان گاه برای حیوانات خاص همانند سگ ها، گربه ها، اسب ها و الاغ ها مقررات خاصی به عنوان مقررات رفتاری نسبت به رفاه این حیوانات تصویب شده است و چنان چه کسی این مقررات و دستورالعمل های رفتاری را رعایت نکند، به عنوان آزار دهنده این حیوانات مورد اتهام قرار می گیرد:«در دستورالعمل رفتاری برای تامین رفاه سگ ها (Code of Practice for the Welfare of Dogs)، اگر شما سگ خود را تنها در خانه رها کرده و بیرون بروید، نسبت به اتفاقی که برای آن سگ در غیاب شما می افتد، مسوول هستید. اگر ماموران محلی متوجه این مساله شوند که سگ شما در خانه تنها است، نحوه نگه داری از او را به طور عمومی بررسی خواهند کرد. ممکن است شما به دلیل بدرفتاری نسبت به آن حیوان از نظر دادن به موقع آب و غذا و یا بردن او به فضای آزاد مورد مجازات قرار بگیرید. مساله مهم تر این که امکان گزارش بدرفتاری با حیوانات به ماموران دولتی و یا گزارش تنها ماندن و حبس یک سگ در خانه بسیار بالا است زیرا حساسیت جامعه نسبت به آزار و اذیت حیوانات زیاد است و مردم بی رحمی نسبت به حیوانات را تحمل نمی کنند.»
اما هر چند در اسلام تعالیم و احادیث زیادی در خصوص حقوق حیوانات و منع حیوان آزاری وجود دارد ولی در بسیاری از کشورهای اسلامیف از جمله سوریه قانونی خاص در این خصوص وضع نشده است؛ مثل ایران.
http://iranwire.com/features/8806/
این روایت «فرشید رفوگران» است از یکی از پرونده های آزار و اذیت حیوانات در ایران.
او وکالت برخی از پرونده های حیوان آزاری هم چون سگ کشی از طریق تزریق اسید در شیراز و کشتن سگی به نام «بابی» توسط مامور پلیس در پارک جنگلی «کوهسار» تهران را بر عهده دارد.
در قوانین ایران، مجازاتی برای آزار و اذیت حیوانات پیش بینی نشده است، هرچند پیش تر تلاش هایی در این زمینه انجام شده است؛ به عنوان مثال، در شهریور ماه امسال «معصومه ابتکار»، معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست از تهیه و تدوین پیش نویس «قانون حمایت از حیوانات خیابانی» حسب پیشنهاد فعالان محیط زیست برای ارایه به مجلس خبر داده بود. اما این پیش نویس هنوز تصویب نشده است. پیش تر نیز «جاوید آل داوود»، رییس هیات مدیره «انجمن حمایت از حیوانات» در خصوص پیش‌نویس «قانون حمایت از حیوانات» شامل ۴۸ ماده واحده گفته بود: «انجمن حمایت از حیوانات، پیش‌نویس قانون حمایت از حیوانات را با استفاده از منابع داخلی و خارجی تدوین و به مجلس ششم ارایه داد که متاسفانه به دلیل آن چه نمایندگان "عدم وجود بستر اجتماعی مناسب" عنوان کردند، موفق به دریافت امضای مورد نیاز برای قرار گرفتن در دستور کار مجلس نشد.»
به همین خاطر، وکلا برای پی گیری پرونده های آزار و اذیت حیوانات مجبور به استفاده از سایر عناوین مجرمانه هم چون «ارتکاب فعل حرام در انظار و اماکن عمومی و معابر»، «تخریب مال و تشویش اذهان عمومی» حسب مورد هستند.
رفوگران می گوید: «در پرونده سگ کشی های شیراز که حدود دو سال پیش وکالت آن را بر عهده گرفتم، از آن جا که قانون خاصی در این زمینه وجود نداشت، برای طرح شکایت خود از اتهام ارتکاب عمل حرام (منع آزار و اذیت حیوانات در اسلام) در انظار و اماکن عمومی و معابر مطابق ماده ۶۳۸ "قانون مجازات اسلامی" استفاده کردم. اگر چه این تفسیر، یک تفسیر موسع است و ممکن است با قواعد حقوق جزا سازگار نباشد. چرا که در حقوق جزا باید تفسیر مضیق به نفع متهم انجام شود. اما چون این اقدام در جامعه آثار نامطلوبی داشت، درنهایت شکایت تحت عنوان ارتکاب فعل حرام در منظر عمومی پذیرفته و رسیدگی به پرونده آغاز شد. ولی تاکنون که تقریبا نزدیک به دو سال از آن می گذرد، هنوز نتیجه ای حاصل نشده و پرونده هم چنان در دادگاه عمومی شیراز است. پرونده دیگر، کشتن سگی به نام بابی در تهران بود که در مقابل چشمان صاحبش توسط گلوله مامور نیروی انتظامی کشته شد. در این پرونده، چون سگ خانگی از بین رفته بود و این سگ مالیت داشت، این امکان فراهم شد که بتوانم از عنوان "تخریب مال" مطابق ماده ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی برای طرح شکایت استفاده کنم. البته پذیرش یا عدم پذیرش آن بر عهده دادگاه است و دادگاه نیز تاکنون در این خصوص اعلام نظر نکرده است.»
«تشویش اذهان عمومی»، عنوان دیگری است که در آخرین مورد علیه شخصی که اقدام به کتک زدن و آزار سگی در استان گلستان کرده و فیلم و تصاویر آن در فضای مجازی پخش شده بود، استفاده شد.
مبنای استفاده از این اتهام، انتشار فیلم و تصاویری بود که باعث ایجاد موجی از اعتراضات مردمی شد. در این خصوص، سرهنگ «حمیدرضا خیلدار»، فرمانده یگان حفاظت از محیط زیست پلیس ایران با اعلان خبر بازداشت شخص مزبور گفته است: «سازمان حفاظت از محیط زیست خواهان اشد مجازات فرد متخلف است چرا که او با انتشار فیلم، باعث تشویش اذهان عمومی شده است.»
او گفت که قاضی می تواند ضارب را به پرداخت جریمه سنگین یا حتی تحمل سه ماه حبس محکوم کند.
اما حیوان آزاری تا چه حد در جامعه ایران شیوع دارد و دلیل عدم تصویب قانون در این زمینه چیست؟ در این خصوص رفوگران می گوید:«تعداد موارد حیوان آزاری خیلی بیش تر از آن مواردی است که در رسانه ها یا شبکه های اجتماعی منعکس می شود. همه از آزار حیوانات عکس یا فیلم نمی گیرند. عده خیلی محدودی هستند که با فیلم گرفتن، ارضا روحی شوند و تنها برخی از این فیلم ها و عکس ها منتشر می شوند. این که چرا تا به حال در این خصوص قانون گذاری نشده است، شاید این باشد که آزار و اذیت حیوانات امری نادر بوده و یا منعکس نمی شده است. در نتیجه، قانون گذار نیازی به وضع قانون در این زمینه حس نمی کرده است. از هنگامی که شبکه های اجتماعی چون وایبر و وآتس آپ ایجاد شده اند، این موارد انعکاس بیش تری در جامعه پیدا کرده اند. اخیرا نیز سازمان محیط زیست ماده واحده ای را در این خصوص به مجلس پیشنهاد داده که ممکن است تبدیل به قانون شود. اما نکته ای که باید در این خصوص مورد توجه قرار گیرد، آن است که مساله آزار و اذیت حیوانات جنبه روان شناختی نیز دارد و نباید به این معضل تنها از منظر حقوقی نگریسته شود.»
در برخی کشورها، قوانین ناظر بر حیوان آزاری تدوین و اجرا شده اند. «مهری جعفری»، حقوق دان می گوید: «در قوانین انگلستان پیشرفتی تدریجی و بسیار مثبت در حفاظت از حقوق حیوانات و تامین رفاه آن ها مشاهده می شود. این پیشرفت به ویژه در آخرین قانونی که در سال ۲۰۰۶ با عنوان "قانون رفاه حیوانات" تصویب شده، بارز است. براساس این قانون، مصداق رفتارهای بی رحمانه با حیوانات که جرم شناخته می شوند، مشخص شده است و نیز با توجه به شدت رفتار بی رحمانه، فرد مرتکب ممکن است از جریمه های مالی تا ۵۱ هفته حبس محکوم شود.»
او با اشاره به این که داشتن سابقه کیفری در کشور انگلستان عواقب مالی، شغلی و اجتماعی بسیار سنگینی دارد و فقط با محکومیت به یک هفته حبس، شخص تاوان نسبتا سنگینی می دهد، می گوید: «حتی قبل از این قانون نیز اذیت و آزار عامدانه حیوانات در انگلستان جرم بوده است. طبق قوانین انگلستان، به طور کلی زدن حیوانات، رفتار خشونت آمیز با آن ها، ترساندن آن ها، به جنگ واداشتن آن ها با یکدیگر، جراحی آن ها بدون مراقبت های ویژه، نگه داری حیوانات در شرایط نامناسب محیطی و عدم نگه داری درست از آن ها در خانه همانند غذا ندادن و تعقیب حیوانات به منظور شکار و یا آزار آن ها جرم است.»
علاوه بر این، در انگلستان گاه برای حیوانات خاص همانند سگ ها، گربه ها، اسب ها و الاغ ها مقررات خاصی به عنوان مقررات رفتاری نسبت به رفاه این حیوانات تصویب شده است و چنان چه کسی این مقررات و دستورالعمل های رفتاری را رعایت نکند، به عنوان آزار دهنده این حیوانات مورد اتهام قرار می گیرد:«در دستورالعمل رفتاری برای تامین رفاه سگ ها (Code of Practice for the Welfare of Dogs)، اگر شما سگ خود را تنها در خانه رها کرده و بیرون بروید، نسبت به اتفاقی که برای آن سگ در غیاب شما می افتد، مسوول هستید. اگر ماموران محلی متوجه این مساله شوند که سگ شما در خانه تنها است، نحوه نگه داری از او را به طور عمومی بررسی خواهند کرد. ممکن است شما به دلیل بدرفتاری نسبت به آن حیوان از نظر دادن به موقع آب و غذا و یا بردن او به فضای آزاد مورد مجازات قرار بگیرید. مساله مهم تر این که امکان گزارش بدرفتاری با حیوانات به ماموران دولتی و یا گزارش تنها ماندن و حبس یک سگ در خانه بسیار بالا است زیرا حساسیت جامعه نسبت به آزار و اذیت حیوانات زیاد است و مردم بی رحمی نسبت به حیوانات را تحمل نمی کنند.»
اما هر چند در اسلام تعالیم و احادیث زیادی در خصوص حقوق حیوانات و منع حیوان آزاری وجود دارد ولی در بسیاری از کشورهای اسلامیف از جمله سوریه قانونی خاص در این خصوص وضع نشده است؛ مثل ایران.
http://iranwire.com/features/8806/
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر